Beleidsinstrumenten voor kennisontwikkeling door bedrijven, 2016-2022
Naast de inspanningen van onderzoeksinstellingen en wetenschappelijke instituten zijn ook kennis- en innovatieprojecten voor en door bedrijven van groot belang voor de transitie naar een circulaire economie. Er zijn verschillende subsidies waar ondernemers gebruik van kunnen maken bij investeringen in innovatieprojecten. Voor het mkb is daarbij de MIT-regeling van belang, met een jaarlijkse bijdrage tussen de 4,6 en €8,1 miljoen euro in de periode 2016-2022. Ook ondersteunt de overheid innovatieprojecten met de fiscale regeling uit de Wet bevordering speur- & ontwikkelingswerk (WBSO). In 2022 was hier zo’n 68 miljoen euro aan belastingvoordeel mee gemoeid.
Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT)-regeling
De mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT)-regeling is bedoeld om het midden- en kleinbedrijf te ondersteunen bij innovatie. Dit kan door middel van technologie- en productontwikkeling en haalbaarheidsstudies. Circulaire innovaties zijn een van de ontwikkelingen waarvoor bedrijven een MIT-subsidie kunnen aanvragen. De subsidieaanvraag gebeurt gedeeltelijk via de regio’s en gedeeltelijk via RVO. De aanvragen moeten aansluiten bij de innovatie-agenda’s van de topsectoren (RVO 2021), respectievelijk Agri & Food, Chemie, Creatieve Industrie, Energie, Life Sciences & Health, High Tech Systemen & Materialen, ICT, Logistiek, Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water & Maritiem (Topsectoren.nl, 2025).
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal circulaire MIT-projecten | 93 | 105 | 112 | 159 | 223 | 175 | 242 |
| Circulaire Subsidies (in miljoen euro) | 6,8 | 4,6 | 5,5 | 8,1 | 7,5 | 4,9 | 7,5 |
(RVO 2021; 2022; 2023; 2024)
Voor de MIT-regeling stond in 2022 een totaalbudget van zo’n 60 miljoen euro. Het aantal circulaire projecten dat de MIT-subsidie kreeg, is sinds 2016 gestegen naar 242. De overheid gaf hiervoor subsidie van in totaal 7,5 miljoen euro in 2022. Sinds 2019 verschuift het zwaartepunt van de aanvragen voor circulaire projecten naar haalbaarheidsstudies. Of subsidies worden toegekend, is altijd afhankelijk van de onderwerpen in een call, het aantal ingediende projecten, de kwaliteit van de projecten en de mate van concurrentie. Dit verklaart waarom het aandeel varieert van de subsidie die werd toegekend aan circulaire projecten. Ook verklaart dit de dip van zo’n 5 miljoen euro minder subsidie voor circulaire MIT-projecten in 2021, want het totale budget voor de MIT 2021 en 2022 was nagenoeg gelijk.
Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) 2018-2022
De Wet bevordering speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) is een beleidsinstrument waarmee duurzame innovaties gestimuleerd worden. Dit gebeurt door middel van de fiscale aftrek van werkgeverskosten van de loonbelasting. In 2022 voerden 2822 bedrijven circulaire R&D-projecten uit. Daar was 68 miljoen euro aan belastingvoordeel mee gemoeid. Voor 2021 zijn de bedragen en het aantal projecten van dezelfde omvang, met 2.739 projecten waarvoor een beroep gedaan is op de WBSO en een totaal belastingvoordeel van 69,8 miljoen euro. Ondanks dat ondernemers de WBSO al jarenlang weten te vinden, is het bedrag dat besteed wordt aan circulaire R&D-projecten zo’n voor hun rekening nemen maar zo’n 5,3 procent van het totale budget dat in 2022 met duurzame projecten is gemoeid.
2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
| Aandeel subsidies voor circulaire projecten (in miljoen euro) | 36 | 44 | 55 | 70 | 68 |
(RVO 2021; 2022; 2023; 2024)
Bronnen
- RVO (2021, 2022, 2023 en 2024). Feiten en cijfers circulaire economie. Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Utrecht.
- Topsectoren.nl (2025). Topsectoren | Innovatie. Laatst geraadpleegd 6-2-2025. https://www.topsectoren.nl/innovatie